Manasitrana Jesosy: amin’ny Teny mahery

Dokotera frantsay sady mpanao politika, Bernard Kouchner, no nanangana ny fikambanana Médecins sans frontières (MSF) taorian’ny nandaniany fotoana tany amin’ny faritr’i Biafra any Nigeria nandritra ny Adin’i Biafra, izay nihezaka nitsabo sy nanavotra ireo naratra. Ny MSF dia lasa masoivoho fanampiana ara-pitsaboana manerantany malaza amin’ny tsy fiandaniana. Ny MSF dia miezaka mikarakara sy mamonjy izay olona ao amin’ny faritra misy ady na loza voajanahary, na inona na inona firazanana na fivavahana.

Taorian’ny nananganana ny MSF dia in-telo i Mr. Kouchner no lasa minisitry ny fahasalamana any Frantsa, teo ambanin’ny governemanta frantsay ankavia sy havanana. Ny Firenena Mikambana dia nanendry an’i Mr. Kouchner halefa any Kosovo mba hanangana rafi-panjakana miasa hanasitrana an’i Kosovo taorian’ny ady feno habibiana tamin’ny 1998-99 tany Yogoslavia teo aloha. Ny Jerusalem Post dia nametraka an’i Mr. Kouchner ho faha-15 amin’ny Jiosy nanan-kery indrindra eran-tany noho ny fandraisany anjara tamin’ny fanasitranana ny olona sy ny firenena.

Aretina sy fanasitranana avy amin’ny lovantsofina jiosy

Lohahevitra manan-danja ho an’ny vahoaka jiosy hatry ny ela ny aretina fanasitranana. Diniho ireto teny nosoratan’i Jeremia ao amin’ny Baiboly ireto, 2 500 taona mahery lasa izay.

12 Fa izao no lazain’i Jehovah: Maharary ny faharatrànao,

Ary tsy azo sitranina ny ferinao.

13 Tsy misy handahatra ny teninao;

Tsy manana plasitera fanasitranana hapetaka amin’ny ferinao hianao.

14 Ireo tia anao dia efa nanadino anao avokoa,

Tsy mba notadiaviny hianao;

Fa famelin’ny fahavalo no namelezako anao,

Dia ny famaizan’ny lozabe,

Noho ny habetsahan’ny helokao

Sy ny hamaroan’ny fahotanao.

17 Fa hotanterahiko ny fanasitranana anao,

Eny, hositraniko ny faharatrànao, hoy Jehovah,

Noho ny nanaovany anao hoe: Ilay noroahina,

Sy hoe: Ziona tsy misy mpitady ity.

Jeremia 30:12-14, 17

Nanoratra i Jeremia, tamin’ny anaran’Andriamanitra, fa mila fanasitranana nasionaly ny firenena israelita. Fa noho ny nandavan’ny Isiraely izany fanasitranana izany tamin’ny andron’i Jeremia, dia voamariky ny fanaintainan’ny firenena sy ny fahoriana ny fiafarany. Na izany aza, i Jeremia dia nanazava ny fahitana momba ny fanasitranana ny firenena ho avy. Naveriny indray izany toko vitsivitsy izany taty aoriana.

6 Dia, indro, hotanterahiko tokoa ny fanasitranana azy, eny, hositraniko izy,

Ary hasehoko aminy ny haren’ny fiadanana sy ny fahamarinana.

Jeremia 33:6

Jesosy Mpanasitrana

Dimanjato taona taorian’ny nanoratan’i Jeremia ireo teny ireo, dia niseho i Jesosy. Amin’ireo toetra mampiavaka azy, ny iray amin’ireo zava-dehibe indrindra dia ny fahaizany sy ny fahavononany hanasitrana olona. Tahaka an’i Bernard Kouchner sy MSF, Jesosy dia nanome an-tsitrapo izany fanasitranana izany ho an’ny olona na inona na inona firazanana, lahy sy vavy, politika na ady. Tsy toa an’i Kouchner sy ireo mpanasitrana hafa amin’izao andro izao, fa ny teny no fomba voalohany nanasitranan’i Jesosy. Handinika ohatra lehibe sasany voarakitra ao amin’ny Filazantsara isika, dia hiverina any amin’ny Testamenta Taloha isika mba handalina ny dikan’izany.

Hitantsika teo aloha fa nampianatra tamin’ny fahefana lehibe i Jesosy, fahefana izay tsy azon’i Kristy irery ihany. Vao avy namarana ity Toriteny teo an-tendrombohitra ity ny Filazantsara dia mirakitra izao manaraka izao:

1 ARY raha nidina avy teo an-tendrombohitra Izy, dia nisy vahoaka betsaka nanaraka Azy.

2 Ary, indro, nisy boka anankiray nanatona dia niankohoka teo anatrehany ka nanao hoe: Tompoko ô, raha mety Hianao, dia mahay manadio ahy. 3 Ary Jesosy naninjitra ny tànany, dia nanendry azy ka nanao hoe: Mety Aho; madiova hianao. Dia nadio tamin’ny habokany niaraka tamin’izay izy. 4 Ary hoy Jesosy taminy: Tandremo mba tsy hilaza amin’olona na dia iray akory aza hianao; fa mandehana, misehoa amin’ny mpisorona, ka mitondrà ny fanatitra izay nandidian’i Mosesy ho vavolombelona amin’ireo.

Matio 8:1-4

 Manasitrana amin’ny alalan’ny fahefan’ny fitenenana i Jesosy

Nasehon’i Jesosy izao ny fahefany tamin’ny nanasitranana lehilahy iray voan’ny habokana. Ny hoe “madio” fotsiny no lazainy dia sady voadio no sitrana ilay lehilahy. Nanana fahefana hanasitrana sy hampianatra ny tenin’i Jesosy.

Tamin’izay i Jesosy dia nifanena tamin’ny “fahavalo” iray. Ny Romanina no nipetraka nankahala ny tanin’ny Jiosy tamin’izany. Toy ny fahitan’ny Palestiniana sasany ny Isiraeliana amin’izao andro izao ny fiheveran’ny Jiosy ny Romanina. Ny tena nankahalain’ny Jiosy (ny Jiosy) dia ny miaramila romana izay matetika nanararaotra ny fahefany. Mbola ratsy kokoa aza ireo manamboninahitra romana — ireo “ kapiteny” — izay nibaiko ireo miaramila ireo. Tojo “fahavalo” toy izany izao i Jesosy. Toy izany no nihaonan’izy ireo

Nanasitrana kapiteny iray i Jesosy

5 ARY nony tonga tao Kapernaomy Jesosy, dia nisy kapiteny anankiray nankao aminy ka nitaraina taminy 6 nanao hoe: Tompoko ô, ny ankizilahiko mandry ao an-trano, mararin’ny paralysisa ka mijaly loatra. 7 Dia hoy Jesosy taminy: Ho avy Aho hahasitrana azy. 8 Fa namaly ilay kapiteny ka nanao hoe: Tompoko, tsy mendrika hidiranao ao ambanin’ny tafon-tranoko aho; fa mitenena ihany, dia ho sitrana ny ankizilahiko. 9 Fa izaho koa mba lehilahy manan-dehibe ihany ka manana miaramila izay feheziko; ary raha hoy izaho amin’ny anankiray: Mandehana, dia mandeha izy; ary amin’ny anankiray koa: Avia, dia avy izy; ary amin’ny andevolahiko: Ataovy izao, dia manao izy.

10 Ary nony nahare izany Jesosy, dia gaga ka niteny tamin’izay nanaraka Azy hoe: Lazaiko aminareo marina tokoa fa tsy mbola nahita finoana lehibe toy izany Aho na dia tamin’ny Isiraely aza. 11 Ary lazaiko aminareo fa maro ny avy any atsinanana sy any andrefana no ho tonga ka hipetraka hiara-mihinana amin’i Abrahama sy Isaka ary Jakoba any amin’ny fanjakan’ny lanitra; 12 fa ny zanaky ny fanjakana dia hariana any amin’ny maizina any ivelany; any no hisy ny fitomaniana sy ny fikitroha-nify.

13 Ary Jesosy niteny tamin’ilay kapiteny hoe: Mandehana; tongava aminao araka ny ninoanao. Dia sitrana tamin’izany ora izany ilay ankizilahy.

Matio 8:5-13

Fanasitranana rehefa manaiky ny Fahefana ny Finoana

Nanana fahefana be ny tenin’i Jesosy, ka tsy maintsy nilaza ny baiko izy mba hahatongavan’izany avy lavitra. Fa ny mahagaga an’i Jesosy dia io “fahavalo” mpanompo sampy io ihany no manana finoana hamantatra ny herin’ny Teniny – fa Kristy no manana fahefana hiteny ary hisy izany. Ilay lehilahy mety hoheverintsika ho tsy manam-pinoana (avy amin’ny vahoaka “ratsy” sy ny fivavahana “ratsy”), kanefa, raha ny fijerin’i Jesosy, dia handray anjara amin’ny fanasambe any an-danitra indray andro any, fa ireo izay anisan’ny “ fivavahana tsara” sy ny olona “tsara” dia tsy handray anjara amin’izany. Nampitandrina i Jesosy fa na ny fivavahana na ny lova dia tsy mahazo miditra any an-danitra.

Nanasitrana mpitarika jiosy koa i Jesosy. Raha ny marina, ny iray tamin’ireo fahagagana lehibe indrindra nataony dia nitranga rehefa nanangana ny zanakavavin’ny lehiben’ny synagoga iray izay maty izy. Ny Filazantsara dia mitatitra izany amin’ny fomba manaraka:

Nanangana ny zanakavavin’ny mpitondra synagoga iray maty i Jesosy

40 ARY nony tafaverina Jesosy, dia nandray Azy tsara ny vahoaka, fa niandry Azy avokoa izy rehetra.

41 Ary, indro, dia tonga ny lehilahy atao hoe Jaïro, mpanapaka ny synagoga; dia niankohoka tamin’ny tongotr’i Jesosy izy ka niangavy taminy hiditra ao an-tranony. 

… Tapaka tamin’ny fanasitranana vehivavy nandeha ra

42 Fa nanana zanakavavy tokana tokony ho roa ambin’ny folo taona izy, ary efa ho faty razazavavy. Ary raha nandeha Jesosy, dia nanety làlana Azy ny vahoaka.

43 Ary nisy vehivavy anankiray narary roa ambin’ny folo taona, izay efa nandany ny fananany rehetra tamin’ny mpanao fanafody, nefa tsy nisy nahasitrana azy akory. 44 Dia nankao ivohon’i Jesosy ravehivavy ka nanendry ny somotraviavin-dambany, ary niaraka tamin’izay dia nijanona ny aretiny. 45 Ary hoy Jesosy: Iza moa no nanendry Ahy? Ary rehefa samy nanda izy rehetra, dia hoy Petera sy ny namany: Tompoko, ny vahoaka betsaka mifanety ka manizina Anao. 46 Fa hoy Jesosy: Nisy olona nanendry Ahy; fa fantatro fa nisy hery nivoaka avy tamiko. 47 Ary rehefa hitan-dravehivavy fa tsy takona Azy izy, dia nangovitra izy ka nankeo aminy sady niankohoka teo anatrehany, dia nanambara teo anatrehan’ny vahoaka rehetra izay anton’ny nanendreny Azy sy izay nahasitranany niaraka tamin’izay. 48 Ary hoy Jesosy taminy: Anaka, ny finoanao no nahasitrana anao; mandehana soa aman-tsara.

…Miverena amin’ilay zanakavavy maty

49 Ary raha mbola niteny Jesosy, dia tonga ny anankiray avy tany amin’ilay mpanapaka ny synagoga ka nanao hoe: Maty ny zanakaovavy; aza manahirana ny Mpampianatra. 50 Fa Jesosy, raha nahare, dia namaly azy ka nanao hoe: Aza matahotra; minoa fotsiny ihany, dia ho velona

51 Ary raha tonga tao an-trano Izy, dia tsy nisy olona navelany hiara-miditra taminy, afa-tsy Petera sy Jaona ary Jakoba mbamin’ny ray aman-drenin-drazazavavy. 52 Ary ny olona rehetra nitomany sy nisaona azy; fa Jesosy nanao hoe: Aza mitomany; fa tsy maty izy, fa matory. 

53 Dia nihomehy Azy fatratra ny olona, satria fantany fa efa maty razazavavy. 54 Ary Jesosy dia nandray ny tànany ka niantso hoe: Ry zazavavy, miarena. 55 Dia nody indray ny ainy, ka niarina niaraka tamin’izay izy; ary nasainy nomena hanina izy. 56 Ary dia talanjona ny ray aman-dreniny; fa Jesosy nandrara azy tsy hilazalaza amin’olona ny zavatra efa natao.

Lioka 8:40-56

Indray mandeha izay, tamin’ny teny tsotra iray, dia namonjy zazavavy kely iray tamin’ny fahafatesana i Jesosy. Tsy ny fivavahana na ny tsy fisian’ny fivavahana, na Jiosy izy na tsia, no nanakana an’i Jesosy tsy hanasitrana olona tamin’ny fomba mahagaga. Na taiza na taiza nahitany finoana na fahatokiana, na inona na inona na lahy na vavy, na firazanana, na fivavahana, dia nampiasa ny fahefany hanasitrana izy.

Nanasitrana olona maro i Jesosy, anisan’izany ny Namany

Resahin’ny Filazantsara fa nitsidika ny tranon’i Petera i Jesosy, izay lasa mpianany voalohany. Rehefa tonga tany izy dia nahita ny filana ka nanompo. Araka ny tatitry ny Filazantsara:

14 ARY Jesosy, nony niditra tao an-tranon’i Petera, dia nahita ny rafozambavin’i Petera nandry teo nanavin’ny tazo. 15 Ary nanendry ny tànany Izy, dia niala taminy ny tazo; dia nitsangana ravehivavy ka nanompo Azy.

16 Ary nony hariva ny andro, dia nentin’ny olona tany aminy ny demoniaka maro; ary ny teniny ihany no namoahany ny fanahy ratsy, ary izay narary rehetra dia nositraniny avokoa, 17 mba, hahatanteraka izay nampilazaina an’Isaia mpaminany hoe: ,,Izy naka ny rofintsika sy nitondra ny aretintsika’’

Matio 8:14-17

Nanana fahefana tamin’ny fanahy ratsy i Jesosy, ka noroahiny tamin’ny olona “tamin’ny teny iray” fotsiny. Amin’izao fotoana izao isika dia mampiasa ny teny hoe “fahasalamana ara-tsaina” matetika kokoa noho ny “fanahy ratsy”, saingy tsy miova ny tanjona: ny fahasalamana ara-tsaina sy ara-pihetseham-po. Ny Evanjely dia mampahatsiahy antsika fa ny mpaminany dia nanambara mialoha fa ny fanasitranan’i Jesosy ny aretintsika dia ho famantarana ny fiavian’i Kristy.

Nahita mialoha ny fanasitranana i Isaia

Efa naminany 750 taona talohan’i Jesosy i Isaia mpaminany ao amin’ny Baiboly, nefa nilaza tamin’ny olona voalohany (izaho, za) tamin’ny anaran’i Kristy ho avy (=‘voahosotra’ ) hoe:

 

1 NY Fanahin’i Jehovah Tompo no ato amiko,

Satria Jehovah efa nanosotra Ahy hitory teny soa mahafaly amin’ny mpandefitra,

Efa naniraka Ahy hahasitrana ny torotoro fo Izy,

Ary hitory fanafahana amin’ny babo

Sy hamoaka ny ao an-trano-maizina ho amin’ny mazava,

2 Hitory taona ankasitrahan’i Jehovah

Sy andro famalian’Andriamanitsika,

Hampionona ny malahelo rehetra,

3 Hanolotra ho an’ny malahelo ao Ziona,–

Eny, hanome azy namama ho solon’ny lavenona,

Sy diloilo fifaliana ho solon’ny fahalahelovana,

Ary fitafiana fiderana ho solon’ny fanahy reradreraka,

Mba hanaovana azy hoe Hazon’ny fahamarinana,

Nambolen’i Jehovah ho fampisehoam-boninahitra.

Isaia 61:1-3

Naminany i Isaia fa hitondra “vaovao tsara” (= filazantsara) ho an’ny mahantra ny fahatongavan’i Kristy (= voahosotra) ary hampionona sy hanafaka ary hamotsitra ny olona. Amin’izao andro izao, dia maro ny olona tsy mino ny fitantaran’ny filazantsara momba ny fanasitranana nataon’i Jesosy. Tsy angano ara-pivavahana avy amin’ny fisainan’i Matio sy Lioka fotsiny anefa ireo. Izy ireo dia mifanaraka amin’ireo asa soratra ara-paminaniana taloha kokoa izay nanambara mialoha ireo fanasitranana ireo ho famantarana tsy azo lavina izay mamela ny famantarana an’i Kristy. Ny fahaizan’i Jesosy nanasitrana dia nahatanteraka ny fizahana nataon’i Jeremia, nahatanteraka ny faminanian’i Isaia, ary nanome antsika fanantenana ho amin’ny fahasitranana raha manaiky ny finoana ny fahefana asehony isika.

Tenin’Andriamanitra

Ny hoe nanasitrana matetika tsy tamin’ny fitenenana fotsiny “na dia teny iray” izy dia mampiseho ny fanambaran’ny filazantsara fa tsy Kristy ihany izy, fa “lehilahy” koa.

1 TAMIN’ny voalohany ny Teny, ary ny Teny tao amin’Andriamanitra, ary ny Teny dia Andriamanitra. 

Jaona 1:1

Nanana fahefana i Jesosy, hany ka nantsoina koa hoe “Tenin’Andriamanitra” izy. Hitantsika avy eo ny fomba naneken’ny zavaboary ny Teniny.